Opis
„Rok 1921 na Kresach Wschodnich i Zachodnich. Historia i pamięć.”
red. naukowa Maciej Fic i Joanna Lusek
Niniejsza publikacja, poświęcona problematyce odradzania się państwa polskiego, przez pryzmat ostatniego etapu kształtowania się granic II Rzeczypospolitej na Górnym Śląsku i pierwszych oznak stabilizacji oraz tworzenia się zwartej struktury administracyjno-społecznej, niewolnej niestety od problemów organizacyjnych, wpisuje się w nurt badań niepodległościowych. Powstała dzięki współpracy autorów – przedstawicieli świata nauki i kultury, którzy skupili się wokół inicjatorów przedsięwzięcia – Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu i Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Rok 1921 jest pewnego rodzaju domknięciem, symbolicznym przejściem od zaciętych walk o kształt granic do stabilizacji, wyrażonej przez normalizację i zwyczajną codzienność w latach pokoju. Dla większości terenów II Rzeczypospolitej Polskiej wyznaczał koniec jednej i początek kolejnej epoki. W 1921 roku zawarto sojusze obronne z Francją i Rumunią, a w Rydze podpisano traktat pokojowy z Rosją Radziecką i Ukrainą Radziecką, kończący niezwykle burzliwy i dramatyczny czas wojny polsko-bolszewickiej. Sejm II RP ustanowił Order Odrodzenia Polski – symbol odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności, uchwalona została konstytucja marcowa, na Górnym Śląsku przeprowadzono plebiscyt, w ślad za którym wybuchło III powstanie śląskie, odbył się pierwszy powszechny spis ludności w odradzającej się Polsce (jeszcze bez Wileńszczyzny i Górnego Śląska), wreszcie powołano Związek Obrony Kresów Zachodnich. Rok 1921 obfitował również w szereg przedsięwzięć natury gospodarczej. Odbyły się Międzynarodowe Targi Poznańskie i Targi Wschodnie we Lwowie, rozpoczęto budowę portu w Gdyni, powołano Gdańską Giełdę Papierów Wartościowych i Dewiz. W 1921 roku na świat przyszli m.in. prozaik i eseista Jerzy Pomianowski, podróżnik i dziennikarz Tony Halik, poeci Krzysztof Kamil Baczyński i Tadeusz Różewicz, filozof, futurolog i eseista Stanisław Lem czy tłumacz literatury polskiej Karl Dedecius.
Rok 1921 był pod wieloma względami niezwykły i wart jest głębszej refleksji.
